Hô hấp là quá trình đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống của thực vật. Ngoài ra, hô hấp mang đến nhiều vai trò quan trọng khác. Hãy tìm hiểu chi tiết vai trò của hô hấp ở thực vật tại bài viết dưới đây của Vì Sự Học Là Trọn Đời nhé!
Khái niệm hô hấp ở thực vật là gì?
Hô hấp là được hiểu đơn giản là quá trình chuyển hóa năng lượng giữa các tế bào trong cơ thể với sự tham gia của CO2 và H2O. Quá trình giải phóng ra lượng năng lượng lớn cung cấp cho cho các cơ thể sống và đóng vai trò cung cấp các nguyên liệu để thực hiện quá trình trao đổi chất trong cây.
Phương trình tổng quát của quá trình này là: C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + năng lượng (nhiệt + ATP).
Theo một cách hiểu khác, ta có thể hiểu hô hấp là quá trình tách khử các hoạt chất là điện tử và hydro thành oxi(O2) và nước (H2). Các chất này khi được giải phóng ra sẽ hợp lại tạo thành một liên kết giàu năng lượng được gọi là H2O.
Vai trò của hô hấp ở thực vật
Hô hấp được coi là vai trò chủ chốt đôi với sự tồn tại của cây xanh. Vai trò quan trọng nhất là có nhiệm vụ trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng. Cụ thể là:
- Hô hấp cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho mọi hoạt động của cây. Các năng lượng hấp thụ từ ánh sáng mặt trời, qua quá trình hô hấp, nó sẽ được giải phóng dưới dạng ATP. Chính loại năng lượng ATP này là yếu tố chính để cung cấp năng lượng cho các quá trình hoạt động sống của cơ thể: như quá trình trao đổi chất, quá trình sinh trưởng của tế bào,…
- Hô hấp đóng vai trò quan trọng trong việc tổng hợp các chất hữu cơ cung cấp cho cơ thể thực vật. Có được điều này bởi qua quá trình hô hấp sẽ tạo ra nhiều hợp chất trung gian, những hợp chất này sẽ giúp tổng hợp các hợp chất hữu cơ dễ dàng.
- Hô hấp tạo nên năng lượng dồi dào để chống chọi với mọi thời tiết khắc nghiệp, làm cho cây trở nên vững chắc để có thể chịu được trong thời tiết nắng nóng hay rét buốt,…
Hô hấp ở thực vật được thực hiện qua con đường nào?
1. Hô hấp tối
Phân giải kỵ khí
Quá trình phân giải kỵ khí sẽ diễn ra khi rễ cây bị úng, ngập nước, hạt nảy mẩm hoặc cây ssang sống tỏng môi trường thiếu oxi. Có hai giai đoạn trong quá trình phân giải kỵ khí như sau:
- Đường phân: Quá trình phân giải glucozo thành axit piruvic và 2 ATP.
- Lên men: Axit piruvic lên men tạo thành rượu etylic, CO2 hoặc tạo thành axit lactic.
Phân giải hiếu khí
Quá trình phân giải hiếu khí được diễn ra trong các cơ quan yêu cầu hoạt động sinh lý mạnh. Nó có thẻ là quá trình diễn ra sự trao đổi ở tế bào chất như hạt đang nảy mầm hay hoa đang nở,… . Quá trình này bao gồm hai hoạt động sau:
– Chu trình Crep: Khi có oxi, axit piruvic từ tế bào chất tiến vào ti thể, axit piruvic chuyển hóa trong chu trình Crep và bị oxi hóa hoàn toàn.
– Chuỗi chuyền electron: Hidro tách ra từ axit piruvic ở chu trình Crep được chuyền đến chuỗi chuyền electron đến oxi, tại đây tạo ra nước và giải phóng năng lượng ATP. Trong đó, từ 2 phân tử axit piruvic, quá trình hô hấp giải phóng ra 6CO2, 6H2O và 36 ATP.
Kết thúc con đường phân giải hiếu khí, kết qua cho thấy từ 1 phân tử glucozo giải phóng ra 38 ATP và nhiệt lượng.
Hô hấp sáng
Hô hấp sáng là quá trình hấp thụ oxy và giải phóng CO2 ra ngoài sáng, quá trình này xảy ra đồng thời với quang hợp.
Để quá trình này có thể diễn ra, một điều kiện cần tuân thủ là cường độ quang hợp phải cao, O2 được tích lũy nhiều, CO2 ở lục lạp cạn kiệt (cao gấp 10 lần CO2). Tuy hô hấp sáng gây lãng phí sản phẩm quang hợp nhưng lại hình thành một số axit amin cho cây như glixerin, serin.
Mối quan hệ giữa hô hấp và môi trường
Nước
Như chúng tôi đã nói đến ở trên, nước là một thành phần không thể thiếu trong quá trình hô hấp. Nước tham gia trực tiếp vào quá trình chuyển hóa năng lượng cho cơ thể. Nước sẽ giúp đẩy nhanh quá trình hô hấp của động vật. Không có nước, quá trình ấy sẽ chậm đi đáng kể
Nhiệt độ
Nhiệt độ cũng là một yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hô hấp. Nhiệt độ thuận lợi nhất cho quá trình hô hấp là khoảng từ 0-10 ºC. Hoặc cũng có thể trong khoảng từ 30-40ºC tùy thuộc vào các loại cây sống ở từng vùng khác nhau.
Nồng độ CO2 và O2
Nồng độ O2 sẽ chuyển hóa thành nước sau quá trình hô hấp. O2 phải đạt đến nồng độ tối thiểu để không bị ảnh hưởng đến quá trình hô hấp. Nếu nồng độ O2 trong không khí giảm xuống dưới 10% thì cây chuyển sang phân giải hiếm khí, gây ảnh hưởng không tốt tới cây.
CO2 là cũng giống như O2 – là một sản phẩm của quá trình hô hấp. Nếu hàm lượng CO2 trong môi trường cao thì cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hô hấp, gây ức chế hô hấp.
Qua những thông tin trên, các bạn đã hiểu rõ hơn về vai trò của hô hấp ở thực vật cực kỳ quan trọng phải không? Hãy nắm rõ kiến thức này để có thêm kinh nghiệm nuôi trồng cây nhé! Nếu thấy bài viết này của Vì Sự Học Là Trọn Đời hữu ích thì hãy chia sẻ đến mọi người nhé!
